داروی سیتاگلیپتین چیست؟ عوارض، نحوه مصرف و تداخلات دارویی

• نام تجاری (Brand Names): زیپتین (Ziptin) – گلیستا (Glysta) – ژانوویا (Januvia)
• نام ژنریک: سیتاگلیپتین (Sitagliptin)
• دسته‌بندی دارویی (کلاس دارویی): ضد دیابت، مهارکننده آنزیم‌های دی پپتیدیل پپتیداز 4 (DPP-4)
• نحوه مصرف: بلعیدنی
• مکانیسم اثر: مهار آنزیم‌های دی پپتیدیل پپتیداز 4 (DPP-4)

مقدمه و شناخت سیتاگلیپتین

داروی سیتاگلیپتین چیست؟

سیتاگلیپتین آنزیم‌های دی‌پپتیدیل پپتیداز ۴ (DPP-4) را مهار می‌کند. با مهار آنزیم‌های DPP-4، هورمون‌های اینکرتین دیرتر غیرفعال می‌شوند. هورمون‌های اینکرتین از طریق افزایش تولید و آزادسازی انسولین و کاهش ترشح گلوکاگون از پانکراس، گلوکز خون را تنظیم می‌کنند.

داروهای مرتبط/مشابه داروی سیتاگلیپتین

داروهای زیر نیز برای کاهش قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده می‌شود:

• امپاگلیفلوزین (Empagliflozin)
• داپاگلیفلوزین (Dapagliflozin)
• متفورمین + پیوگلیتازون (Pioglitazone+Metformin)
• متفورمین + گلی بن کلامید (Glibenclamide+Metformin)
• متفورمین + امپاگلیفلوزین (Empagliflozin+Metformin)
• متفورمین + داپاگلیفلوزین (Dapagliflozin+Metformin)
• امپاگلیفلوزین + لیناگلیپتین (Empagliflozin+Linagliptin)
• امپاگلیفلوزین + لیناگلیپتین + متفورمین (Empagliflozin+Linagliptin+Metformin)

نکات کلیدی قرص سیتاگلیپتین

این دارو ممکن است باعث هیپوگلیسمی (افت قند خون) شود. این حالت زمانی که این دارو همراه با داروهای خاص مصرف شود، شایع‌تر است.

قند خون پایین باید قبل از اینکه باعث غش کردن (بیهوشی) شما شود، درمان شود.

افراد علائم متفاوتی از قند خون پایین را تجربه می‌کنند.

برخی از علائم قند خون پایین عبارتند از:

• تغییرات رفتاری مشابه مستی
• تاری دید
• عرق سرد
• گیجی
• پوست سرد و رنگ‌پریده
• مشکل در تفکر
• خواب‌آلودگی
• گرسنگی بیش از حد
• ضربان قلب سریع
• سردرد
• حالت تهوع
• لرزش
• لکنت زبان یا خستگی یا ضعف غیرمعمول

درباره بهترین راه برای درمان قند خون پایین با پزشک خود صحبت کنید.

چه کسانی می‌توانند داروی سیتاگلیپتین مصرف کنند؟

اکثر بزرگسالان ۱۸ سال و بالاتر می‌توانند داروی سیتاگلیپتین مصرف کنند.

چه کسانی ممکن است نتوانند داروی سیتاگلیپتین مصرف کنند؟

این دارو زمانی که بدن شما انسولین تولید نمی‌کند (یعنی در دیابت نوع ۱) استفاده نمی‌شود.

سیتاگلیپتین برای برخی افراد مناسب نیست.

برای اطمینان از بی‌خطر بودن آن برای شما، در صورت وجود موارد زیر به پزشک خود اطلاع دهید:

• تا به حال واکنش آلرژیک به سیتاگلیپتین یا هر داروی دیگری داشته‌اید
• مشکلات پانکراس دارید
• سنگ کیسه صفرا دارید یا سطح تری گلیسیرید (نوعی چربی) در خون شما بسیار بالاست
• مصرف‌کننده‌ی زیاد الکل هستید یا به الکل وابسته هستید
• تا به حال مشکلی در کلیه‌های خود داشته‌اید
• باردار یا شیرده هستید یا قصد بارداری دارید

نحوه و زمان مصرف داروی سیتاگلیپتین

مقدار مصرف داروی سیتاگلیپتین

دوز مصرف این دارو ۱۰۰ میلی‌گرم یک بار در روز است. با این حال برای دریافت اطلاعات دقیق تر با پزشک خود راجع به مقدار مصرف مشورت کنید.

تغییرات در دوز مصرفی داروی سیتاگلیپتین

تغییرات دوز داروی سیتاگلیپتین در صورت اختلال عملکرد کلیه فقط با مشورت پزشک باید در نظر گرفته می‌شود.

نحوه مصرف داروی سیتاگلیپتین

سیتاگلیپتین را روزی یک بار مصرف کنید. می‌توانید آن را در هر زمانی، مثلاً صبح یا عصر، مصرف کنید، اما سعی کنید هر روز آن را در یک ساعت مشخص مصرف کنید.

قرص خود را با یک لیوان آب میل کنید. می‌توانید سیتاگلیپتین را با یا بدون غذا مصرف کنید.

مدت زمان مصرف داروی سیتاگلیپتین

این دارو معمولاً به مدت چند ماه تا چند سال استفاده می‌شود. در این مورد حتما با پزشک خود مشورت کنید.

اگر فراموش کردید که داروی سیتاگلیپتین را مصرف کنید؟

اگر یک دوز از این دارو را فراموش کردید، در اسرع وقت آن را مصرف کنید. با این حال، اگر تقریباً زمان دوز بعدی شما فرا رسیده است، دوز فراموش شده را رها کرده و به برنامه منظم مصرف خود بازگردید. دوز را دو برابر نکنید.

اگر بیش از حد داروی سیتاگلیپتین مصرف کردید؟

اگر بیمار دارو را بیش از حد مصرف کرده و علائم جدی مانند مشکل در تنفس دارد یا نمی‌تواند بیدار شود، با 115 و همچنین شماره‌های 1490 یا 190 برای تماس با مراکز کنترل مسمومیت، تماس بگیرید.

همچنین، مرکز ملی اطلاع‌رسانی داروها و سموم با شماره 09646 نیز می‌تواند در این زمینه کمک‌رسان باشد.

همچنین اگر این دارو را بیش از دوز تجویز شده مصرف کردید و موارد زیر را تجربه کردید، با پزشک خود مشورت کنید:

• درد معده دارید
• احساس بیماری (حالت تهوع یا استفراغ) دارید
• احساس سرگیجه دارید
• نگران هستید

اگر موارد زیر را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید و از آنها راهنمایی بخواهید:

عوارض جانبی داروی سیتاگلیپتین

عوارض جانبی رایج داروی سیتاگلیپتین

شایع‌ترین عارضه جانبی سیتاگلیپتین سردرد است. اگر سردردها بیش از یک هفته طول بکشند یا شدید باشند، با پزشک خود مشورت کنید.

سیتاگلیپتین معمولاً به تنهایی باعث افت قند خون (هیپوگلیسمی) نمی‌شود اما وقتی سیتاگلیپتین را با سایر داروهای دیابت مانند انسولین یا گلی کلازید مصرف می‌کنید، ممکن است افت قند خون رخ دهد.

علائم هشدار دهنده اولیه افت قند خون عبارتند از:

• احساس گرسنگی
• لرزش
• عرق کردن
• گیجی
• مشکل در تمرکز

همچنین ممکن است قند خون شما در هنگام خواب خیلی پایین بیاید. اگر این اتفاق بیفتد، می‌تواند باعث شود هنگام بیدار شدن احساس تعریق، خستگی و گیجی کنید.

برای جلوگیری از افت قند خون، داشتن وعده‌های غذایی منظم، از جمله صبحانه، مهم است. هرگز یک وعده غذایی را از دست ندهید یا به تاخیر نیندازید.

عوارض جانبی جدی داروی سیتاگلیپتین

این اتفاق به ندرت رخ می‌دهد، اما برخی افراد ممکن است پس از مصرف سیتاگلیپتین عوارض جانبی جدی داشته باشند.

در صورت بروز موارد زیر، فوراً با پزشک خود یا ۱۱۵ تماس بگیرید:

• درد شدید معده: این ممکن است نشانه پانکراتیت باشد.
• زرد شدن سفیدی چشم یا زرد شدن پوست: این می‌تواند نشانه مشکلات کبدی باشد.

اگر موارد زیر را داشتید، همین حالا با ۱۱۵ تماس بگیرید:

• تورم لب‌ها، دهان، گلو یا زبان
• تنفس خیلی سریع (ممکن است دچار خس خس سینه شوید یا احساس خفگی یا نفس نفس زدن کنید)
• سفت شدن گلوی شما یا تقلا کردن برای بلعیدن
• رنگ‌پریده شدن پوست، زبان یا لب‌ها
• گیجی، خواب‌آلودگی یا سرگیجه
• کسی غش کند و نتوان او را بیدار کرد
• کودکی شل، بی‌حرکت باشد یا مانند حالت عادی واکنش نشان ندهد
• شما یا فردی که حالش خوب نیست، ممکن است بثوراتی داشته باشید که متورم، برآمده، خارش‌دار، تاول‌زده یا پوسته پوسته شده باشد.

بارداری، شیردهی و باروری در هنگام مصرف داروی سیتاگلیپتین

داروی سیتاگلیپتین و بارداری

مصرف سیتاگلیپتین در دوران بارداری توصیه نمی‌شود، زیرا اطلاعات کمی در مورد اینکه آیا ممکن است بر جنین در حال رشد تأثیر بگذارد یا خیر، وجود دارد.

اگر باردار هستید یا به بارداری فکر می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید، آن‌ها می‌توانند داروی متفاوتی را پیشنهاد دهند که مصرف آن در دوران بارداری برای شما ایمن‌تر باشد.

داروی سیتاگلیپتین و شیردهی

مصرف سیتاگلیپتین معمولاً در دوران شیردهی توصیه نمی‌شود. ما نمی‌دانیم چه مقدار از آن وارد شیر مادر می‌شود، اما احتمالاً مقدار آن نسبتاً کم است.

اگر در حال شیردهی هستید یا قصد شیردهی دارید، با پزشک خود در مورد بهترین دارو برای خود و نوزادتان صحبت کنید. آن‌ها باید درمان شما را بررسی کنند و ممکن است بتوانند داروی متفاوتی را برای شما پیشنهاد دهند، به خصوص اگر به نوزاد تازه متولد شده یا نارس شیر می‌دهید.

اگر پزشک شما ادامه شیردهی را بلامانع می‌داند، در صورت وجود موارد زیر، در اسرع وقت با پزشک، ماما، داروساز یا پزشک خود تماس بگیرید:

• نوزاد شما به خوبی قبل شیر نمی‌خورد.
• نوزاد شما به طور غیرمعمول خواب‌آلود یا خواب‌آلود به نظر می‌رسد.
• نوزاد شما به طور غیرمعمول بی‌قرار یا تحریک‌پذیر به نظر می‌رسد.
• نوزاد شما رنگ‌پریده‌تر یا عرق‌کرده‌تر از حد معمول است.
• نوزاد شما گرسنه‌تر از حد معمول به نظر می‌رسد.
• نوزاد شما بیشتر ادرار می‌کند.
• و نگرانی‌های دیگری در مورد نوزاد خود دارید.

داروی سیتاگلیپتین و باروری (کسانی که قصد بارداری دارند)

هیچ اطلاعاتی وجود ندارد که نشان دهد مصرف سیتاگلیپتین باعث کاهش باروری در مردان یا زنان می‌شود. اگر قصد بارداری دارید، با داروساز یا پزشک خود صحبت کنید.

مصرف داروی سیتاگلیپتین با سایر داروها

احتیاط داروی سیتاگلیپتین با سایر داروها

انسولین یا هر داروی دیابت دیگر: پزشک شما ممکن است بخواهد هنگام شروع مصرف سیتاگلیپتین، دوز این داروها را کاهش دهد تا خطر افت قند خون (هیپوگلیسمی) را کاهش دهد.

• کتوکونازول
• ایتراکونازول
• ریتوناویر
• کلاریترومایسین
• دیگوکسین

اسامی تجاری موجود در ایران

• زیپتین (Ziptin)
• سیتاویکس (Sitavix)
• ژانوویا (Januvia)
• ژانوپتین (Januptin)
• دیاپتین (Diaptin)
• گلیپ لس (Glipless)
• سیتاگمین (Sitagmin)
• سیتاگلیکس (Sitaglyx)
• سیتال وی (Sitalvi)
• واریوگلیپتین (Vario-Gliptin)
• سیتانورم (Sitanorm)
• دیابتوز (Diabetose)
• سیتابت (Sitabet)
• بایوسیتال (Biosital)
• سانوپتین (Sanoptin)
• گلیستا (Glysta)
• ژانورن (Janoren)
• ژانووکس (Januvex)
• سیتاگلیبان (Sitagliban)
• سیتاول (Sitawell)

شرایط نگهداری داروی سیتاگلیپتین

دارو را در ظرف دربسته در دمای اتاق ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد (۶۸ تا ۷۷ درجه فارنهایت)، دور از گرما، رطوبت و نور مستقیم نگهداری کنید. از یخ زدگی جلوگیری کنید.

تمام داروها را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگه دارید.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

داروی سیتاگلیپتین برای دیابت نوع 2 کاربرد دارد. مصرف این دارو همراه با رعایت رژیم غذایی سالم و ورزش به کنترل قند خون کمک می‌کند. آزمایش‌های پزشکی مانند قند خون و هموگلوبین A1c باید قبل از شروع مصرف این دارو و در حین مصرف آن انجام دهید.

علائم قند خون بالا و پایین و نحوه درمان قند خون پایین را بیاموزید. قند خون خود را مرتباً طبق دستورالعمل بررسی کنید.